Η παιδική παχυσαρκία έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Έτσι πολύ συχνά, γονείς καταφθάνουν στο διαιτολογικό γραφείο, ζητώντας μια αυστηρή δίαιτα για παιδιά τους, γρήγορα.
Γιατί η αυστηρή δίαιτα για παιδιά είναι λάθος;
Όταν μιλάμε για αυστηρή δίαιτα για παιδιά, εννοούμε μια διατροφή με περιορισμένες θερμίδες, που στόχο έχει το μεγαλύτερο δυνατό θερμιδικό έλλειμα, ώστε η απώλεια βάρους να έρθει γρήγορα.
Οργανικές επιπτώσεις
Το θερμιδικό έλλειμα συνοδεύεται σχεδόν πάντα από έλλειψη θρεπτικών συστατικών, τα οποία είναι βασικά για την υγεία και ανάπτυξη του παιδιού, όπως για παράδειγμα:
Λιπαρά
Τα λιπαρά οξέα που προέρχονται από ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, σπόρους και λιπαρά ψάρια αποτελούν την κινητήρια δύναμη του νευρικού μας συστήματος και του εγκεφάλου. Επειδή παρέχουν αρκετές θερμίδες, συνήθως η ποσότητα κατανάλωσης τους μειώνεται σε αυστηρές δίαιτες.
Υδατάνθρακες
Οι υδατάνθρακες έχουν κατηγορηθεί αδίκως ότι παχαίνουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποκλείονται από μια αυστηρή διατροφή. Οι υδατάνθρακές όμως είναι η μοναδική πηγή ενέργειας για τον εγκέφαλο.
Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, που σχετίζονται με την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, προσλαμβάνονται από μια διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες.
Έτσι, μια αυστηρή δίαιτα για παιδιά μπορεί να εμφανίσει διάφορα συμπτώματα όπως:
- Καθυστέρηση ανάπτυξης
- Χαμηλή ενέργεια
- Ζαλάδα
- Αδυναμία συγκέντρωσης
- Ευερεθιστότητα, νεύρα
- Πεπτικές διαταραχές, όπως δυσκοιλιότητα
- Ξηροδερμία, τριχόπτωση
- Ορμονικές διαταραχές, κ.α.
Ψυχολογικές επιπτώσεις
Εκτός από τις βιοχημικές ανισορροπίες, μια αυστηρή δίαιτα για παιδιά έχει και ψυχολογικό αντίκτυπο.
Ουσιαστικά, η δίαιτα είναι μια διαδικασία κατά την οποία ζητάμε από το παιδί να πάει κόντρα στις βιολογικές ανάγκες του. Του μαθαίνουμε ότι δεν πρέπει να ακούει το σώμα του (πότε θέλει να τραφεί, τι θέλει να φάει και πόσο) και του ζητάμε να επιβληθεί σε αυτό.
Πόσο εύκολο είναι αυτό;
Θα έλεγα ότι μια αυστηρή δίαιτα για παιδιά είναι καταδικασμένη να αποτύχει.
Η αποτυχία θα έχει ως συνέπεια τη χαμηλή αυτοπεποίθηση και το παιδί θα θεωρήσει ότι δεν είναι ικανό να τα καταφέρει. Η ενοχοποίηση τροφών όπως είναι τα γλυκά, μπορεί να τα κάνει πιο ελκυστικά στα παιδιά, δημιουργώντας τους ενοχές και άγχος, όταν τα λαχταρούν. Γενικά η μια αυστηρή δίαιτα για παιδιά συνοδεύεται από αρνητικά συναισθήματα άγχους, ντροπής και ενοχών.
Ταυτόχρονα, η δίαιτα και η θυσία της απόλαυσης του φαγητού με στόχο ένα σώμα που ανταποκρίνεται στα πρότυπα ομορφιάς, δημιουργεί αρνητική εικόνα σώματος. Επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται και αισθάνεται το μέγεθος και το σχήμα του σώματος τους.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ένας έφηβος που κάνει δίαιτα έχει 8 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσει διατροφική διαταραχή. Η δίαιτα δεν προκαλεί από μόνη της διατροφική διαταραχή, αλλά η διατροφική διαταραχή ξεκινάει πάντα με μια δίαιτα.
Πως οι γονείς θα βοηθήσουν το παιδί να ρυθμίσει το βάρος του;
Αρχικά είναι πολύ σημαντικό, οι γονείς να μειώσουν τις προσδοκίες τους για γρήγορη απώλεια βάρους με μια αυστηρή δίαιτα δια παιδιά. Χρειάζεται υπομονή και αλλαγή στην οικογενειακή διατροφή και καθημερινότητα. Η απώλεια βάρους πρέπει να γίνει σωστά, χωρίς αντίκτυπο στην υγεία του παιδιού και χωρίς στιγματισμό του από το περιβάλλον.
Οι γονείς θα πρέπει να επισκεφθούν ένα Διαιτολόγο, προκειμένου να λάβουν διατροφική εκπαίδευση για τους ίδιους. Έτσι, βελτιώνοντας τη δική τους διατροφή, θα αποτελέσουν σωστό παράδειγμα για το παιδί τους. Η συνεργασία με Διαιτολόγο θα βοηθήσει τους γονείς να αναγνωρίσουν τα πιθανά λάθη που κάνουν στην οικογενειακή διατροφή και να τα διορθώσουν. Για παράδειγμα, η παροχή πιο θρεπτικών σνακ, ο περιορισμός έτοιμου φαγητού ή αναψυκτικών στο σπίτι, η προετοιμασία σπιτικών γλυκισμάτων αντί για αγοραστών, είναι κινήσεις που θα συνεισφέρουν στη ρύθμιση του βάρους του παιδιού.
Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι και η άσκηση. Προκειμένου να μειωθεί το βάρος του παιδιού, καλό θα ήταν να ενθαρρυνθεί η κίνηση. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω κάποιου αθλήματος ή κάποιας άλλης δραστηριότητας.
Φυσικά, σε καμία περίπτωση δε χρειάζεται οι γονείς να τσακώνονται με το παιδί για τη διατροφή. Ούτε να επιτρέπουν ή απαγορεύουν τρόφιμα κατατάσσοντας τα σε καλά ή κακά, ή να κάνουν σχόλια για το βάρος. Με υπομονή, ενσυναίσθηση και διατροφική εκπαίδευση μπορούν να βελτιώσουν τις διατροφικές συνήθειες και να ρυθμίσουν μακροπρόθεσμα το βάρος του παιδιού.
Τέλος, προτού μπει ένα παιδί σε διαδικασία απώλειας βάρους, καλό θα ήταν οι γονείς να συμβουλευτούν τον παιδίατρο, αλλά και τον Διατροφολόγο τους. Η απώλεια βάρους δεν είναι απαραίτητα η μοναδική λύση. Εάν το παιδί βρίσκεται σε φάση ταχείας ανάπτυξης και δεν είναι παχύσαρκο αλλά υπέρβαρο, ενδεχομένως η διατήρηση του βάρους του είναι καλύτερη πρακτική.
