Το Λινέλαιο ως πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων

Το λινέλαιο παράγεται από την έκθλιψη του λιναρόσπορου του οποίου η καλλιέργεια είναι μια από τις παλαιότερες καλλιέργειες στον κόσμο.

Το όνομά του λιναρόσπορου στα Λατινικά είναι Linum usitatissimum που σημαίνει «πολύ χρήσιμο». Αρχικά, η καλλιέργεια λιναρόσπορου χρησιμοποιούνταν μόνο για την παραγωγή ινών-κλωστής για ρούχα. Με το πέρασμα του χρόνου όμως φάνηκε πως υπήρχαν 2 ποικιλίες λιναριού:

• οι κλωστικές (που παράγονται οι κλωστές για να φτιαχτούν ρούχα)
• οι ελαιοδοτικές οι οποίες καλλιεργούνται για το σπόρο τους αλλά και για το έλαιο που παράγεται από την έκθλιψη του σπόρου, το λινέλαιο

Έτσι άρχισε να καταναλώνεται ο σπόρος και ως τροφή και να χρησιμοποιείται στη μαγειρική.

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο έχουν μελετηθεί αρκετά ως προς τις ευεργετικές ιδιότητές τους στον οργανισμό. Κάποιες απο αυτές είναι η προστασία απο καρδιαγγειακά νοσήματα, από αθηροσκλήρωση, η ευεργετική δράση που έχει σε νοσήματα όπως διαβήτης, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, καρκίνος και τέλος σε αυτοάνοσες και νευρολογικές διαταραχές.

Διατροφική αξία

Όλες αυτές τις δράσεις ο λιναρόσπορος τις οφείλει στα δραστικά συστατικά του τα οποία φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Όπως φαίνεται λοιπόν από τον πίνακα, είναι μια τροφή η οποία περιέχει αρκετά συστατικά, για αυτό το λόγο θεωρείται και υπερτροφή.

Για αυτό όμως που ξεχωρίζει είναι η μεγάλη περιεκτικότητά του σε ω3 λιπαρά οξέα τα οποία έχουν μελετηθεί αρκετά για την ευεργετική δράση που έχουν στον οργανισμό. Τόσο ο λιναρόσπορος όσο και το λινέλαιο είναι πολύ καλές πηγές ω3 λιπαρών οξέων και κυρίως α-λινολενικού οξέος (ALA).

Ωστόσο, δεν έχουν ακριβώς την ίδια σύσταση όσο αφορά τα θρεπτικά συστατικά και τις βιταμίνες. Το μόνο κοινό που υπάρχει είναι η περιεκτικότητα τους σε α-λινολενικό οξύ, ενώ το λινέλαιο δεν έχει καθόλου φυτκές ίνες, λιγνάνες και κάποιες από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Τι λένε οι μελέτες

Έχουν γίνει πλήθος μελετών που εξετάζουν τη δράση και των δύο προϊόντων όσο αφορά την αποτελεσματικότητά τους.

Φαίνεται λοιπόν πως ο λιναρόσπορος εάν καταναλωθεί ωμός περίπου σε μια ποσότητα από 5-10γρ. την ημέρα για 1 μήνα (σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες) έχει ευεργετική επίδραση στον οργανισμό. Σχετικά με τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, φαίνεται να μειώνει τα τριγλυκερίδια και την LDL χοληστερόλη, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, ενώ έχει προστατευτική δράση στη καρδιά.

Αντίθετα, αναφορικά με το λινέλαιο τα αποτελέσματα των περισσότέρων μελετών είναι ακόμα αντιφατικά. Σε κάποιες μελέτες φάνηκε πως δεν επηρεάζει καθόλου τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, σε κάποιες άλλες είχαμε διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα την ποσότητα που δόθηκε, ενώ μειωνόταν η δραστικότητα του αν η λήψη του συνοδευόταν με άλλα φάρμακα ή βιταμίνες ή εάν το χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική με τη θερμότητα.

Τέλος, υπήρχαν και μελέτες στις οποίες φάνηκε ότι είχε ακριβώς τις ίδιες ιδιότητες και δραστικότητα που έχει και ο λιναρόσπορος. Φαίνεται πως το λινέλαιο είναι ένα έλαιο το οποίο επηρεάζεται πάρα πολύ από την θερμότητα, από τον τρόπο παρασκευής, μεταφοράς και αποθήκευσης αλλά και από την ποιότητα του σπόρου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του. Συνεπώς, μπορεί να μην έχει την ίδια δραστικότητα ή να έχει μεγάλες διαφορές στο τελικό προϊόν και στα θρεπτικά συστατικά του.

Συμπεραίνουμε ότι χρειάζεται ακόμα πολύ έρευνα σχετικά με το λινέλαιο προκειμένου να βρεθούν τρόποι έτσι ώστε να είναι και αυτό τόσο δραστικό όσο και ο λιναρόσπορος. Αντίθετα, τα ευεργετικά αποτελέσματα του λιναρόσπορου στην υγεία αλλά και ως καλή πηγή ω3 λιπαρών οξέων, βιταμινών και μετάλλων έχουν φανεί από πλήθος μελετών.

Πηγές

• Stephen C Cunnane, Mazen J Hamadeh, Andrea C Liede, Lilian U Thompson, Thomas MS Wolever, and David JA Jenkins, (1995), «Nutritional attributes of traditional flaxseed in healthy young Adults», Am J Clin Nutr 1995;61:62-8.
• Ankit Goyal, Vivek Sharma, Neelam Upadhyay, Sandeep Gill, Manvesh Sihag, (2014), «Flax and flaxseed oil: an ancient medicine & modern functional food»
• Food Sci Technol (September 2014) 51(9):1633–1653, DOI 10.1007/s13197-013-1247-9
• B Dave Ooma, «Flaxseed as a functional food source», Sci Food Agric 81:889-894 (online 2001), DOI: 10.1002/jsfa.898
• An Pan, Danxia Yu, Wendy Demark-Wahnefried, Oscar H Franco, and Xu Lin, (2009) «Meta-analysis of the effects of flaxseed interventions on blood lipids», Am J Clin Nutr 2009;90:288–97.
• Charles R. Harper, Megan J. Edwards, Andrew P. DeFilipis, and Terry A. Jacobson, (2006), «Flaxseed Oil Increases the Plasma Concentrations of Cardioprotective (n-3) Fatty Acids in Humans», 0022-3166/06 _ 2006 American Society for Nutrition.
• Ethan Basch et al., (2007), «Flax ang Flaxseed oil (linum usitatissimum): A review by the natural standard research collaboration», Journal of the society for integrative oncology, Vol 5, No 3(Summer), 2007: pp 92-105