Μέρος από τις πιο όμορφες στιγμές του καλοκαιριού είναι η δυνατότητα να διαβάσεις πολλά και διαφορετικά βιβλία. Να αξιοποιείς με δημιουργικό τρόπο τον ελεύθερο χρόνο.
Από τα πιο ενδιαφέροντα αναγνώσματα που είχα την χαρά και την τύχη να πέσει στα χέρια μου, είναι το βιβλίο «Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους». Συγγραφέας είναι η Sang Hee Lee και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Tο συγκεκριμένο βιβλίο σε κάθε σελίδα του σε συναρπάζει με τις εξαιρετικές πληροφορίες που παρουσιάζει. Παραθέτω δύο σημαντικά αποσπάσματα που μου έκαναν πολύ μεγάλη εντύπωση.
«Ουδέν κρέας καλό αμιγές κακού»
Οι άνθρωποι ολοκλήρωσαν την γενετική τους προσαρμογή προς την κατανάλωση κρέατος και επιβίωσαν αφού διένυσαν μια μακρά και οδυνηρή διαδρομή.
Μπορέσαμε τελικά να βασιστούμε στο ότι μπορούσαμε να αποκτήσουμε ζωική πρωτεΐνη και λίπος μέσω του κυνηγιού. Όμως οι κυνηγητικές ικανότητες δεν ήταν από μόνες τους αρκετές για να μας κάνουν λάτρεις του κρέατος. Χρειάστηκε γενετική προσαρμογή για να μπορούμε να προσλαμβάνουμε τόσο πολύ κρέας.
Κρεατοφαγία με αντάλλαγμα την άνοια
Η απολιποπρωτεΐνη, η πρωτεΐνη που καθαρίζει το αίμα από τα λιπαρά συστατικά, συνδέεται επίσης με την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών όπως:
- Η νόσος αλτσχάιμερ
- Η άνοια
- Το εγκεφαλικό
Κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι το γονίδιο της απολιποπρωτεΐνης είναι η άμεση αιτία για όλες αυτές τις ασθένειες που συνδέονται με το γήρας. Εάν ισχύει αυτό, τότε γιατί οι άνθρωποι φέρουν ακόμα ένα τόσο επικίνδυνο γονίδιο; Δεν θα έπρεπε η φυσική επιλογή να είχε εξαφανίσει ένα γονίδιο που προκαλεί τέτοιες σοβαρές ασθένειες και τον θάνατο;
Γιατί να κουβαλάμε ακόμα ένα γονίδιο που μας γερνάει;
Το ότι φέρουμε ακόμα ένα γονίδιο που οδηγεί στην διαδικασία του γήρατος εξηγείται από την εξελικτική βιολογία με διάφορες υποθέσεις. Μία εκ των οποίων είναι η «πλειοτροπία». Η σύνδεση δηλαδή ενός γονιδίου με πολλαπλά γνωρίσματα.
Ας υποθέσουμε ότι ένα συγκεκριμένο πλειοτροπικό γονίδιο είναι ωφέλιμο κατά την παιδική και νεανική ηλικία αλλά βλαπτικό κατά την γεροντική. Θα εξαφανιστεί αυτό το γονίδιο από την γονιδιακή δεξαμενή λόγω της βλάβης που προξενεί στις μεγάλες ηλικίες;
Καθώς είναι «πλειοτροπικό», το γονίδιο αυτό είναι υπεύθυνο ταυτόχρονα και για το όφελος κατά την παιδική ηλικία και για την βλάβη κατά την γεροντική.
Το όφελος κατά την παιδική και νεανική ηλικία υπερτερεί της βλάβης που επέρχεται αργότερα στη ζωή, και επομένως το γονίδιο δεν θα απομακρυνθεί από φυσική επιλογή. Η φυσική επιλογή ευνοεί την παιδική και νεανική ηλικία περισσότερο από ότι τα χρόνια μετά από αυτά της αναπαραγωγικής ικανότητας.
Η τάση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσει την ύπαρξη της απολιποπρωτεΐνης Ε4 (ΑPOE4). Το γονίδιο για αυτή την πρωτεΐνη υπάρχει ακόμα στην γονιδιακή μας δεξαμενή επειδή το όφελος από το καθάρισμα του αίματος από τα λιπαρά συστατικά είναι μεγαλύτερο από την βλάβη που συνδέεται με το αλτσχάιμερ ή το εγκεφαλικό.
Μια εύλογη απορία
Η ικανότητα μας να τρώμε κρέας έρχεται με ένα κόστος. Θα μπορούσε όμως να ρωτήσει κάνεις «η χορτοφαγία θα εξαφάνισε τον κίνδυνο της άνοιας αν κάποιος θα την ξεκινούσα στην γεροντική ηλικία;» Η απάντηση δυστυχώς είναι όχι.
Στο πέρασμα του χρόνου το γονίδιο της απολιποπρωτεΐνης μας βοήθησε να επιβιώσουμε μεταμορφώνοντάς μας σε λάτρεις του κρέατος και είναι εδώ για να μείνει, ανεξάρτητα από τις επιλογές του διαιτολογίου μας σήμερα.
Το σύνδρομο της φανταστικής ανδρικής εγκυμοσύνης
Μία από τις επαγγελματικές μου απορίες ήταν όταν παρακολουθούσα διατροφικά μία έγκυο γυναίκα. Σχεδόν με το τέλος της εγκυμοσύνης, παρατηρούσα ότι και ο σύζυγος είχε πάρει σχεδόν τα ίδια κιλά. Αυτήν την απορία μου την έλυσε το εν λόγω βιβλίο.
Σύμφωνα με το βιβλίο «Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους», οι πατέρες συμμετέχουν επίσης και σε κάτι πέρα από την φροντίδα του παιδιού.
Συμπονετική εγκυμοσύνη
Παραδόξως, ένας μεγάλος αριθμός ανδρών βιώνουν κάτι που ονομάζεται “συμπονετική εγκυμοσύνη”, η οποία περιλαμβάνει:
- Πρωινές ναυτίες
- Πρόσληψη βάρους
- Πόνο στο στομάχι παρόμοιο με την αίσθηση της κίνησης του μωρού μέσα στη μήτρα
Κάποιες φορές αισθάνονται ακόμα και τους πόνους του τοκετού δίπλα στην γυναίκα τους την ώρα που γεννά. Αυτό το βίωμα της φανταστικής εγκυμοσύνης και του τοκετού δεν είναι μόνο ψυχολογικό. Είναι επίσης σαφώς σωματικό.
Στους άντρες των οποίων η γυναίκα είναι έγκυος καθρεφτίζονται οι ορμονικές αλλαγές της γυναίκας από τις πρώτες μέρες της εγκυμοσύνης μέχρι την επιλόχειο περίοδο. Κάποιες φορές ακόμα και οι διάφοροι πολιτισμοί προτρέπουν σε αυτό το συμπονετικό μοίρασμα του πόνου.
Σε παραδοσιακές Κορεατικές κοινωνίες, λόγου χάρη, η γυναίκα που γεννά θα περάσει τον πόνο του τοκετού κρατώντας τον κότσο του συζύγου της.
Στην ανθρωπολογία αυτή η φανταστική ή συμπονετική εγκυμοσύνη και η εμπειρία του τοκετού ονομάζεται «σύνδρομο κουβέιντ». Δείχνει ότι η βιολογία και ο πολιτισμός έχουν μάθει να δουλεύουν μαζί, για να βοηθήσουν στην προετοιμασία του πατέρα για το νέο του ρόλο στο μεγάλωμα του παιδιού.
Sang Hee Lee
Η Sang Hee Lee Είναι καθηγήτρια ανθρωπολογίας και αναπληρώτρια κοσμήτορας στο κολλέγιο ανθρωπιστικών επιστημών, τεχνών και κοινωνικών επιστημών του Πανεπιστημίου της California, στο Ρίβερσάιντ.
Το βιβλίο «Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους» από τις εκδόσεις Ψυχογιός είναι ένα από τα 10 καλύτερα επιστημονικά έργα που εκδόθηκαν το 2018. Μέσα από εξαιρετικές πληροφορίες μας μεταφέρει με τον πιο κατανοητό τρόπο από πού ήρθαμε και πως φτάσαμε ως εδώ.
Εξερευνώντας το μονοπάτι της εξέλιξης ως την εποχή μας, η συγγραφέας μας βοηθά να κατανοήσουμε προς τα που κατευθυνόμαστε και να απαντήσουμε στο πιο πιεστικό ερώτημα. Εξακολουθεί η ανθρωπότητα να εξελίσσεται;
Photo by Eleni Zoumbanea
