Θα λέγαμε ότι ζούμε σε μια εποχή που ενθαρρύνει τον ναρκισσισμό. Το κυνήγι της τέλειας εικόνας αποτελεί αυτοσκοπό και το εγώ προβάλλεται και προστατεύεται συχνά με κάθε κόστος. Το εγχείρημα του σχετίζεσθε έχει γίνει εξαιρετικά επίπονο, με τους ανθρώπους να δυσκολεύονται να αναπτυχθούν μέσα σε ένα υγιές εμείς . Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, συχνά εμφανίζεται μια σύγχυση ανάμεσα στην έννοια του υγιούς ναρκισσισμού και στη Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας. Στον υγιή ναρκισσισμό, το άτομο έχει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του. Αυτήν την βασίζει σε μια ρεαλιστική αντίληψη και αποδοχή τόσο των δυνατών όσο και των αδύναμων χαρακτηριστικών του. Συνέπεια αυτού, είναι μια αυτοεικόνα που παραμένει αναλλοίωτη σε παροδικές αποτυχίες και εσφαλμένες αποφάσεις, σταθερή στο χρόνο και ανεξάρτητη από την γνώμη των άλλων.
Στον αντίποδα αυτού, ένα άτομο που εμφανίζει μια Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας παρουσιάζει κάποια από τα κάτωθι χαρακτηριστικά, με τον βαθμό εκδήλωσής τους φυσικά να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ένα άτομο με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας, χαρακτηρίζεται από εγωκεντρικότητα και έλλειψη ενσυναίσθησης. Έχει ανάγκη την εξωτερική εκτίμηση για να νιώσει καλά με τον εαυτό του. Βυθίζεται σε μια βαθιά αίσθηση ντροπής και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε οποιαδήποτε αποτυχία. Προκειμένου να θωρακιστεί απέναντι στα συναισθήματα έλλειψης αξίας. Καταφεύγει σε ιδέες μεγαλείου, στην υποτίμηση των άλλων, στην τελειομανία και στη σύνδεση της αξίας του με πρόσωπα και καταστάσεις που έχουν υψηλό κύρος. Αδυνατεί να κάνει βαθιές σχέσεις και κατά κύριο λόγο οι σχέσεις του βασίζονται στην χρηστικότητα, στη ζήλεια και τη σύγκριση.
Οι τύποι ναρκισιστών!
Υπάρχουν τρεις τύποι ναρκισσιστών, ο επιδειξίας ναρκισσιστής, ο ναρκισσιστής της ντουλάπας, και ο τοξικός ναρκισσιστής. Ο πρώτος, έχει την τάση να κατηγορεί τους άλλους, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο να εξετάσει την δική του συμπεριφορά. Ο ναρκισσιστής της ντουλάπας , αντίθετα κατηγορεί τον εαυτό του σε μια προσπάθεια να κρατήσει αλώβητη της εξιδανίκευση του για τον άλλο. Είναι δυσκολότερο να αναγνωριστεί καθώς με μαεστρία στρέφει τον φακό της προσοχής στους άλλους και όχι επάνω του. Κινείται στις σκιές , ενώ τρέφει αισθήματα ζήλειας για το πρόσωπο που προβάλει τον εαυτό του. Τέλος, ο τοξικός ναρκισσιστής είναι ένα απίστευτα ανταγωνιστικό άτομο, που εμμονικά προσπαθεί να καταστρέψει αυτόν που τον ξεπέρασε , τον απέρριψε και δεν υποκλίθηκε στο μεγαλείο του.
Είναι ψυχασθένεια ο Ναρκισσισμός;
Μια Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας, πέρα των σχέσεων μπορεί να έχει ένα αρνητικό αντίκτυπο και σε πολλούς άλλους τομείς στη ζωή ενός ατόμου. Κάποιοι από αυτούς είναι η εργασία, το σχολείο ή η διαχείριση των οικονομικών. Απομυζά τη χαρά από τη ζωή του ατόμου και φέρνει δυστυχία και έλλειψη πληρότητας. Πάντα υπάρχει κάτι που δεν έχουν, που δεν πέτυχαν , που προσδοκούν, που ζηλεύουν, που κυνηγούν. Φαίνεται να συναντάται περισσότερο στους άνδρες από ότι στις γυναίκες και συχνά εμφανίζεται σε εφήβους ή σε νεαρούς ενήλικες. Όταν εμφανίζονται ανάλογα χαρακτηριστικά σε παιδιά ,είμαστε περισσότερο επιφυλακτικοί για μια τέτοια διάγνωση, μια και η εμφάνιση αυτών μπορεί να σχετίζεται αποκλειστικά με την ηλικία τους και μεγαλώνοντας να πάρουν μια πολύ διαφορετική πορεία.
Η θεραπεία επιλογής είναι η ψυχοθεραπεία. Μέσα από αυτήν, το άτομο μπορεί να βοηθηθεί να δει και να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται και αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ζωής. Να δει τόσο τον εαυτό του όσο και τους άλλους, σαν πρόσωπα και να αποκτήσει μια ουσιαστικά φιλόστοργη σχέση με την ύπαρξη του, έτσι ώστε να σταματήσει να εξαντλείται στο βωμό της τελειομανίας και να απορρίπτει ή να καταδιώκει οποιονδήποτε δεν αναγνωρίζει την αξία του.
Βιβλιογραφία
Kaplan & Sadock’s (2022). Synopsis of psychiatry 12th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer
