Το τυρί είναι ένα δημοφιλές τρόφιμο στην Ελληνική διατροφή.
Σε πολλές περιοχές στον Ελλαδικό χώρο υπάρχουν διάφορα είδη τυριών πολλά από τα οποία έχουν και προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ). Φυσικά, το πιο γνωστό είναι η φέτα.
Τα τυριά παρασκευάζονται κυρίως από γάλα (αγελαδινό, κατσικίσιο, γίδινο κτλ), αλάτι, πυτιά και γαλακτικά βακτήρια. Είναι πλούσια σε:
- πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας
- ασβέστιο
- βιταμίνη D
- βιταμίνη Α
- ριβοφλαβίνη (Β2)
- φώσφορο και μαγνήσιο
Μια μικρομερίδα τυριού, δηλαδή 30 γραμμάρια, μας προσφέρει το 1/3 της συνιστώμενης ημερίσιας πρόσληψης ασβεστίου.
Παρόλο που το τυρί είναι ένα τρόφιμο με αυξημένη θρεπτική αξία, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωσή του καθώς έχει αυξημένα ποσοστά λίπους κυρίως κορεσμένου, αλατιού και αρκετές θερμίδες. Επομένως, συστήνεται η μέτρια κατανάλωση του από άτομα με δυσλιπιδαιμίες και υπέρταση.
Ιδανικά θα πρέπει να γίνεται η κατανάλωση του με φαγητά τα οποία δεν περιέχουν άλλη πηγή ζωικής πρωτεΐνης όπως τα λαδερά φαγητά, τα όσπρια και τα λαχανικά προκειμένου να καταναλώσουμε ένα πλήρες και ισορροπημένο γεύμα.
Είδη τυριών
Υπάρχουν πολλά είδη τυρίων, τα οποία χωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες τα λευκά τυριά και τα κίτρινα σκληρά ή ημίσκληρα τυριά.
Ακόμη μπορούν να χαρακτηριστούν ως πλήρη αν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους γάλα πλήρες ή με χαμηλά λιπαρά αν έχει χρησιμοποιηθεί αντίστοιχα για την παρασκευή τους γάλα χαμηλών λιπαρών.
Επίσης, στο εμπόριο θα βρούμε τυριά με χαμηλό αλάτι και τυριά που είτε είναι από τη φύση τους πλούσια σε ασβέστιο, είτε που έχουν εμπλουτιστεί με ασβέστιο.
Τυριά με χαμηλά λιπαρά
- Ανθότυρο
- Cottage cheese
- κατίκι Δομοκού
- τυρί κρέμα με χαμηλά λιπαρά
- καλαθάκι Λήμνου με χαμηλά λιπαρά
- κίτρινα τυριά που φτιάχνονται με γάλα χαμηλών λιπαρών όπως η γραβιέρα
- μυζήθρα, κεφαλοτύρι και διάφορα άλλα ημίσκληρα τυριά
Τυριά με χαμηλό αλάτι
- Ανθότυρο
- μανούρι
- κάποια είδη μυζήθρας
- cottage cheese
- emmental
- μοτσαρέλα
Τυρία πλούσια σε ασβέστιο
- Γραβιέρα
- κασέρι
- κεφαλοτύρι
- λαδοτύρο Μυτιλήνης
- emmental
- παρμεζάνα
Στον παρακάτω πίνακα θα βρείτε τα περισσότερα είδη τυριών και τη σύστασή τους σε θερμίδες και μακροθρεπτικά συστατικά.
Η σύσταση του κάθε τυριού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής αλλά και την περιοχή στην οποία παρασκευάζεται.
| Είδος τυριού (ανα 100γρ) | Θερμίδες (kcal) | Υδατάνθρακες (γρ) | Πρωτεϊνες (γρ) | Λιπαρά (γρ) |
| Λευκά πλήρη τυριά | ||||
| Κατσικίσιο | 270 | 0,7 | 15 | 23 |
| Μανούρι | 374 | 2 | 10,5 | 36 |
| Μοτσαρέλα | 300 | 2,2 | 22,2 | 22,3 |
| Φέτα | 280 | 0,5 | 17 | 23 |
| Χαλούμι | 316 | 2,5 | 22 | 25 |
| Κίτρινα πλήρη τυριά | ||||
| Γκούντα | 356 | 2,2 | 25 | 28 |
| Γραβιέρα | 330-480 | 0,1-0,3 | 25-29 | 25-32 |
| Emmental | 374 | 2 | 28-30 | 27-29 |
| Edam | 315-360 | 0,1-1,5 | 23-25 | 24-30 |
| Κασέρι | 320-410 | 0,1 | 24-25 | 24-30 |
| Κεφαλογραβιέρα | 360-430 | 0,3 | 24-26 | 29-33 |
| Κεφαλοτύρι | 380-440 | 0,1 | 25-26 | 30-33 |
| Λαδοτύρι Μυτιλήνης | 460 | 0,3 | 26 | 32 |
| Μανούρι | 463 | 1,3 | 18 | 43 |
| Μετσοβόνε | 442 | 0,1 | 29 | 29 |
| Παρμεζάνα | 390 | 3,2 | 35,7 | 25,8 |
| Reggato | 355 | 0,1 | 28-29 | 25-27 |
| Τελεμές | 319 | 0,4 | 17 | 25 |
| Τσένταρ | 328 | 0,1 | 25-28 | 24-35 |
| Τυριά με χαμηλά λιπαρά | ||||
| Ανθότυρο | 190-230 | 3-4 | 11-15 | 14-17 |
| Μοτσαρέλα | 260 | 2,5 | 19 | 20 |
| Κατίκι Δομοκού | ||||
| Cottage cheese | 100 | 2-4 | 9-12 | 4-5 |
| Μυζήθρα | 210-260 | 1-3 | 12-30 | 10-16 |
| Τυρί κρέμα | 160 | 4 | 8-9 | 12-13 |
| Emmental | 275 | 0 | 35 | 15 |
| Edam | 230 | 3 | 36 | 10- |
| Λογάδι | 281 | 0 | 32 | 17 |
| Τσένταρ | 232 | 4,5 | 14 | 18 |
Οι συστάσεις είναι κατά προσέγγιση και διαφέρει ανάλογα τον τρόπο και την περιοχή παρασκευής
Τελικά ποιο τυρί να προτιμήσω;
Ιδανικά αναλόγως τις ανάγκες μας, επιλέγουμε και το κατάλληλο τυρί για να καταναλώσουμε. Δεν υπάρχει καλό ή κακό τυρί, αρκεί να γνωρίζουμε τις ανάγκες μας και να μην το καταναλώνουμε σε υπερβολική ποσότητα.
Αν έχουμε υπέρταση επιλέγουμε ένα τυρί με χαμηλό αλάτι και χαμηλό λίπος, αν έχουμε αυξημένη χοληστερόλη καλό θα ήταν να επιλέξουμε ένα τυρί με χαμηλά λιπαρά.
Τέλος, αν έχουμε οστεοπόρωση ή γενικότερα έλλειψη ασβεστίου καλό θα ήταν να επιλέξουμε ένα τυρί με αυξημένα ποσοστά ασβεστίου.
Βιβλιογραφία
- «Οδηγός διατροφής για τη ρύθμιση του διαβήτη» , Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία
- Καφάτος Α. & Χασαπίδου Μ. (2001). Πίνακες σύνθεσης ελληνικών τροφίμων
- USDA (2013). USDA National Nutrient Database for Standard Reference
- «Εθνικός διατροφικός οδηγός για ενήλικες», Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis
