Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύμπλεγμα καταστάσεων που εμφανίζονται μαζί, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου και διαβήτη τύπου 2.
Οι καταστάσεις αυτές περιλαμβάνουν αυξημένη αρτηριακή πίεση, υψηλό σάκχαρο στο αίμα, υπερβολικό σωματικό λίπος γύρω από τη μέση και μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων.
Εάν ένα άτομο έχει μια από τις παραπάνω καταστάσεις δεν σημαίνει ότι έχει μεταβολικό σύνδρομο, αλλά ότι διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρών ασθενειών. Και αν αναπτύξει και κάποια άλλη κατάσταση ο κίνδυνος επιπλοκών πολλαπλασιάζεται.
Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ολοένα και πιο συχνό, και έως και το ένα τρίτο των ενηλίκων στις ΗΠΑ το έχουν. Εάν έχετε μεταβολικό σύνδρομο ή κάποιο από τα συστατικά του, οι επιθετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να καθυστερήσουν ή ακόμη και να αποτρέψουν την ανάπτυξη σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Συμπτώματα
Οι περισσότερες από τις διαταραχές που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο δεν έχουν εμφανή σημεία ή συμπτώματα, αλλά αυτό που φαίνεται πιο συχνά είναι η μεγάλη περίμετρος μέσης.
Επίσης, αν και το σάκχαρο στο αίμα σας είναι υψηλό, μπορεί να παρατηρήσετε τα σημάδια που μπορεί να δηλώνουν την ύπαρξη του διαβήτη (συνεχής και αυξημένη δίψα αλλά και ούρηση, κόπωση, θολή όραση).
Πότε να επισκεφθείτε έναν γιατρό ή/ και έναν Διαιτολόγο
Εάν γνωρίζετε ότι έχετε τουλάχιστον ένα συστατικό του μεταβολικού συνδρόμου, ρωτήστε το γιατρό ή/ και τον Διαιτολόγο σας εάν χρειάζεστε εξετάσεις για άλλα συστατικά του συνδρόμου.
Αιτίες & παράγοντες κινδύνου
Το μεταβολικό σύνδρομο συνδέεται στενά με το υπερβολικό βάρος ή την παχυσαρκία, την αδράνεια αλλά και την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Κανονικά, το πεπτικό σας σύστημα διασπά τις τροφές που τρώτε σε ζάχαρη. Το πάγκρεας παράγει την ινσουλίνη, η οποία βοηθά τα σάκχαρα. Τα κύτταρα όσων παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη, δεν ανταποκρίνονται κανονικά σε αυτήν με αποτέλεσμα να αδυνατεί να εισχωρήσει στα κύτταρα εύκολα η γλυκόζη.
Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας αυξάνονται ακόμη και όταν το σώμα σας παράγει όλο και περισσότερη ινσουλίνη για να προσπαθήσει να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα σας.Οι ακόλουθοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες να έχετε μεταβολικό σύνδρομο.
Ηλικία
Ο κίνδυνος εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου αυξάνεται με την ηλικία.
Εθνική καταγωγή
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ισπανόφωνοι -ιδίως οι ισπανόφωνες γυναίκες- φαίνεται να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου. Οι λόγοι για αυτό δεν είναι απολύτως σαφείς.
Παχυσαρκία
Η μεταφορά υπερβολικού βάρους, ιδίως στην κοιλιά, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου.
Διαβήτης
Έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε μεταβολικό σύνδρομο εάν είχατε διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (διαβήτης κύησης) ή εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.
Άλλες ασθένειες
Ο κίνδυνος μεταβολικού συνδρόμου είναι υψηλότερος εάν είχατε ποτέ μη αλκοολική λιπώδη ηπατική νόσο, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή άπνοια ύπνου.
Διάγνωση
Οι περισσότερες από τις παθήσεις που συνθέτουν το μεταβολικό σύνδρομο δεν έχουν σημεία ή συμπτώματα.
Όμως, η μεγάλη μέση είναι ένα ορατό σημάδι του υπερβολικού βάρους ή της παχυσαρκίας. Διαγιγνώσκεστε με μεταβολικό σύνδρομο εάν έχετε τρεις ή περισσότερες από αυτές τις καταστάσεις:
Κεντρική ή κοιλιακή παχυσαρκία
Αυτή μετράται από τη μέση. Περιφέρεια της μέσης:
- Άνδρες: μεγαλύτερη από 102cm
- Γυναίκες: μεγαλύτερη από 89cm
Υψηλά τριγλυκερίδια
150 mg/dl ή περισσότερο ή λαμβάνετε φάρμακο για υψηλά τριγλυκερίδια.
Χαμηλή HDL χοληστερόλη
Ή παίρνετε φάρμακα για χαμηλή HDL χοληστερόλη
- Άνδρες: Λιγότερο από 40 mg/dl
- Γυναίκες: Λιγότερο από 50 mg/dL
Υψηλή αρτηριακή πίεση
130/85 mmHg ή περισσότερο, ή λαμβάνετε φάρμακα για υψηλή αρτηριακή πίεση
Υψηλή γλυκόζη νηστείας (σάκχαρο στο αίμα)
100 mg/dl ή περισσότερο, ή λαμβάνετε φάρμακα για υψηλή γλυκόζη αίματος.
Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύμπλεγμα παραγόντων κινδύνου που προκαλούν καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και διαβήτη.
Ένα άτομο με μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να έχει ταυτόχρονα διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο. Το σύνδρομο αυτό είναι επίσης γνωστό ως σύνδρομο Χ, δυσμεταβολικό σύνδρομο και σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη.
Ονομάζεται σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη επειδή ο οργανισμός είναι ανίκανος να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη για να κάψει γλυκόζη και λίπος ταυτόχρονα. επηρεάζει περισσότερο τα αιμοφόρα αγγεία οδηγώντας σε σοβαρές επιπλοκές.
Επιπλοκές
Αν νοσείτε από μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να εμφανίσετε:
Διαβήτη τύπου 2
Εάν δεν κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας για να ελέγξετε το υπερβολικό σας βάρος, μπορεί να αναπτύξετε αντίσταση στην ινσουλίνη.
Αυτό μπορεί να προκαλέσει αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας και κατά συνέπεια διαβήτη τύπου 2.
Καρδιακές παθήσεις και παθήσεις των αιμοφόρων αγγείων
Η υψηλή χοληστερόλη και η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να συμβάλλουν στη συσσώρευση πλακών στις αρτηρίες σας. Αυτές οι πλάκες συνήθως στενεύουν και να σκληραίνουν τις αρτηρίες σας, οπότε αυξάνεται ο κίνδυνος να πάθετε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Επίσης μπορεί να εμφανίσετε αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αιμοφόρων αγγείων), εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριακή νόσο, μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, οφθαλμική βλάβη λόγω διαβήτη, νεφρική νόσο, νευρική βλάβη λόγω διαβήτη και ακρωτηριασμό άκρων.
Πώς αντιμετωπίζεται το μεταβολικό σύνδρομο
Πολλές από τις καταστάσεις που συμβάλλουν στο μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή, η άσκηση και η απώλεια βάρους.
Αυτά τα βήματα μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε το μεταβολικό σύνδρομο και να βελτιώσετε τη συνολική υγεία της καρδιάς σας:
Τρώτε καλύτερα
Υιοθετήστε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, πουλερικά χωρίς πέτσα, ψάρια, ξηρούς καρπούς, άπαχο κρέας και φυτικές πρωτεΐνες.
Περιορίστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά, το κόκκινο κρέας, το νάτριο και τα πρόσθετα σάκχαρα.
Δραστηριοποιηθείτε
Επιδιώξτε τουλάχιστον 150 λεπτά σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα. Το περπάτημα είναι το πιο εύκολο μέρος για να ξεκινήσετε.
Χάστε βάρος
Εξισορροπήστε την υγιεινή διατροφή με την άσκηση για να επιτύχετε και να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος.
Συνεργαστείτε επίσης με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψης (Γιατρός, Διαιτολόγος, Γυμναστής κτλ). Διαχειριστείτε τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, την αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση και τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων του πλάσματος.
Συνοψίζοντας………
Η δια βίου δέσμευση για έναν υγιεινό τρόπο ζωής μπορεί να αποτρέψει τις καταστάσεις που προκαλούν το μεταβολικό σύνδρομο.
Ο υγιεινός τρόπος ζωής περιλαμβάνει τουλάχιστον 30 λεπτά σωματικής δραστηριότητας τις περισσότερες ημέρες και την κατανάλωση άφθονων λαχανικών, φρούτων, άπαχων πρωτεϊνών και δημητριακών ολικής άλεσης.
Επίσης, περιλαμβάνει τον περιορισμό των κορεσμένων λιπαρών και του αλατιού στη διατροφή σας, την διατήρηση ενός υγιούς βάρους και φυσικά να μην καπνίζετε.
