Σύμφωνα με πολλές θεωρήσεις, τα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος, έχουν την έδρα τους σε άλυτες ψυχικές συγκρούσεις που έχουν απωθηθεί στο ασυνείδητο, το κομμάτι του εαυτού για το οποίο δεν έχουμε συνειδητή επίγνωση. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί αν αρχικά λάβουμε υπόψη μας την ανάγκη του παιδιού για άνευ όρων αγάπη και αποδοχή.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής, το παιδί έχει την ψυχολογική ανάγκη να βιώσει την αγάπη ανεμπόδιστα από το περιβάλλον.. μια αγάπη χωρίς όρους και όρια. Ωστόσο, μεγαλώνοντας, το παιδί μαθαίνει πως για να έχει την αγάπη των σημαντικών για εκείνο προσώπων, πρέπει να την κερδίσει.. προτού του δοθεί η αγάπη, απαιτείται η έγκριση από τους γονείς, του δασκάλους ή άλλους σημαντικούς ενήλικες. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με εμπειρίες αποχωρισμού, λιγότερο η περισσότερο σοβαρές, όπως είναι ο θάνατος ενός σημαντικού προσώπου, προκαλούν αρνητικά συναισθήματα τα οποία το μικρό παιδί δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί.
Μεγαλώνοντας, η εικόνα παραμένει ίδια. Η σημερινή κοινωνία δεν παρέχει άνευ όρων αγάπη. Έτσι το παιδί, που τώρα πια έχει μεγαλώσει, συνεχίζει να προσπαθεί να κερδίσει την αγάπη και την αποδοχή των σημαντικών άλλων. Και έτσι η ζωή μετατρέπεται σε κυνήγι αγάπης και ευτυχίας.. Όμως ενώ το κυνήγι αυτό κανονικά θα μας εξασφάλιζε συναισθηματική πληρότητα και νόημα ζωής, ωστόσο συχνά μας γεμίζει με ενοχές και ανασφάλειες. Συνεχώς προσπαθούμε να φτάσουμε τα σύγχρονα πρότυπα. Κι όσο τα φτάνουμε, πολλές φορές, τόσο απομακρυνόμαστε από τον εαυτό μας. Κυνηγάμε “το τέλειο” παραβλέποντας ότι είναι μέσα μας. Συνεχώς περιμένουμε να συμβεί κάτι! Ως αποτέλεσμα αυτού του ατελείωτου αγώνα δρόμου, βιώνουμε έντονο στρες.
Οι σύγχρονοι ερευνητές έχουν διαφοροποιηθεί ανάμεσα στο στρες που είναι βλαπτικό και καταστρεπτικό (distress) και στο δημιουργικό στρες που είναι θετικό και ωφέλιμο (eustress). Ενώ το eustress μπορεί να δράσει προς όφελός μας, διασφαλίζοντας τον “έλεγχο” του κόσμου μας, την πραγματοποίηση των στόχων μας και την επίγνωση του εαυτού δρώντας δημιουργικά και ωφέλιμα, το distress λειτουργεί αντίθετα.
Το eustress ευθύνεται για την αύξηση της ορμόνης DHEA-S που συντελεί στην καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία, την αύξηση της μνήμης, την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού, την επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής.Αντίθετα, το distress προξενεί υψηλή αρτηριακή πίεση, απόγνωση, αρρυθμίες, πονοκεφάλους, κοιλιακές διαταραχές, αϋπνίες, εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα του distress βιώνουμε παρατεταμένη αποτυχία στην αυτορύθμιση, χαμηλό αυτοσυναίσθημα και πλήθος δυσκολιών σε όλους τους τομείς της ψυχολογικής και εξωτερικής πραγματικότητας.
Ο όρος κάθαρση αναφέρεται στην εκτόνωση της ψυχικής οδύνης, η οποία σύμφωνα με πλήθος ερευνών έχει βαθύτατα θεραπευτικά αποτελέσματα. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι σύγχρονες “πολιτισμένες” κοινωνίες έχουν έντονα μη καθαρτικό χαρακτήρα. Η συναισθηματική διαχυτικότητα αποθαρρύνεται και τα παιδιά από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους μαθαίνουν πώς να συγκρατούν και να μην εκδηλώνουν τα έντονα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν. Η κάθαρση πραγματοποιείται μέσω ορισμένων μόνο εκδηλώσεων όπως είναι οι αθλητικές δραστηριότητες, οι μορφές τέχνης και η θρησκευτική πρακτική. Επίσης η κάθαρση συντελείται μέσω του γέλιου, των στενών διαπροσωπικών σχέσεων και των ονείρων!
Η κλινική υπνοθεραπεία ως ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στοχεύει ακριβώς εκεί. Μέσω βαθιάς χαλάρωσης εντοπίζεται η αρχική αιτία, απελευθερώνονται και αναπλαισιώνονται οι κωδικοποιημένες συγκινησιακές αντιδράσεις. Έτσι, συντελείται απελευθέρωση της απωθημένης συναισθηματικής έντασης ώστε να μην επηρεάζει τη σωματική και ψυχολογική λειτουργία, απελευθερώνοντας το νου, ώστε να κάνει μια πραγματικά διαφοροποιημένη εκτίμηση του τι πραγματικά συνέβαινε στα αρχικά κρίσιμα περιστατικά και στις επακόλουθες επαναλήψεις. Η ευφυΐα του ατόμου, αρχικά ανεσταλμένη από συναισθηματική ένταση, επαναξιολογεί την ένταση και τις συνέπειές της. Με αυτόν τον τρόπο, είναι εύκολο να παρατηρήσουμε τι ήταν αυτό που αρχικά είχαμε ανάγκη και πώς αυτή η ανάγκη που ακινητοποιήθηκε, έγινε- μαζί με τον πόνο που τη συνοδεύει- η κρυφή κινητήρια δύναμη πίσω από ένα σύνθετο σύνολο διαστρεβλωμένων συμπεριφορών.
Μεγαλώνοντας, η εικόνα παραμένει ίδια. Η σημερινή κοινωνία δεν παρέχει άνευ όρων αγάπη. Έτσι το παιδί, που τώρα πια έχει μεγαλώσει, συνεχίζει να προσπαθεί να κερδίσει την αγάπη και την αποδοχή των σημαντικών άλλων. Και έτσι η ζωή μετατρέπεται σε κυνήγι αγάπης και ευτυχίας.. Όμως ενώ το κυνήγι αυτό κανονικά θα μας εξασφάλιζε συναισθηματική πληρότητα και νόημα ζωής, ωστόσο συχνά μας γεμίζει με ενοχές και ανασφάλειες. Συνεχώς προσπαθούμε να φτάσουμε τα σύγχρονα πρότυπα. Κι όσο τα φτάνουμε, πολλές φορές, τόσο απομακρυνόμαστε από τον εαυτό μας. Κυνηγάμε “το τέλειο” παραβλέποντας ότι είναι μέσα μας. Συνεχώς περιμένουμε να συμβεί κάτι! Ως αποτέλεσμα αυτού του ατελείωτου αγώνα δρόμου, βιώνουμε έντονο στρες.
Οι σύγχρονοι ερευνητές έχουν διαφοροποιηθεί ανάμεσα στο στρες που είναι βλαπτικό και καταστρεπτικό (distress) και στο δημιουργικό στρες που είναι θετικό και ωφέλιμο (eustress). Ενώ το eustress μπορεί να δράσει προς όφελός μας, διασφαλίζοντας τον “έλεγχο” του κόσμου μας, την πραγματοποίηση των στόχων μας και την επίγνωση του εαυτού δρώντας δημιουργικά και ωφέλιμα, το distress λειτουργεί αντίθετα.
Το eustress ευθύνεται για την αύξηση της ορμόνης DHEA-S που συντελεί στην καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία, την αύξηση της μνήμης, την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού, την επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής.Αντίθετα, το distress προξενεί υψηλή αρτηριακή πίεση, απόγνωση, αρρυθμίες, πονοκεφάλους, κοιλιακές διαταραχές, αϋπνίες, εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα του distress βιώνουμε παρατεταμένη αποτυχία στην αυτορύθμιση, χαμηλό αυτοσυναίσθημα και πλήθος δυσκολιών σε όλους τους τομείς της ψυχολογικής και εξωτερικής πραγματικότητας.
Ο όρος κάθαρση αναφέρεται στην εκτόνωση της ψυχικής οδύνης, η οποία σύμφωνα με πλήθος ερευνών έχει βαθύτατα θεραπευτικά αποτελέσματα. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι σύγχρονες “πολιτισμένες” κοινωνίες έχουν έντονα μη καθαρτικό χαρακτήρα. Η συναισθηματική διαχυτικότητα αποθαρρύνεται και τα παιδιά από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους μαθαίνουν πώς να συγκρατούν και να μην εκδηλώνουν τα έντονα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν. Η κάθαρση πραγματοποιείται μέσω ορισμένων μόνο εκδηλώσεων όπως είναι οι αθλητικές δραστηριότητες, οι μορφές τέχνης και η θρησκευτική πρακτική. Επίσης η κάθαρση συντελείται μέσω του γέλιου, των στενών διαπροσωπικών σχέσεων και των ονείρων!
Η κλινική υπνοθεραπεία ως ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στοχεύει ακριβώς εκεί. Μέσω βαθιάς χαλάρωσης εντοπίζεται η αρχική αιτία, απελευθερώνονται και αναπλαισιώνονται οι κωδικοποιημένες συγκινησιακές αντιδράσεις. Έτσι, συντελείται απελευθέρωση της απωθημένης συναισθηματικής έντασης ώστε να μην επηρεάζει τη σωματική και ψυχολογική λειτουργία, απελευθερώνοντας το νου, ώστε να κάνει μια πραγματικά διαφοροποιημένη εκτίμηση του τι πραγματικά συνέβαινε στα αρχικά κρίσιμα περιστατικά και στις επακόλουθες επαναλήψεις. Η ευφυΐα του ατόμου, αρχικά ανεσταλμένη από συναισθηματική ένταση, επαναξιολογεί την ένταση και τις συνέπειές της. Με αυτόν τον τρόπο, είναι εύκολο να παρατηρήσουμε τι ήταν αυτό που αρχικά είχαμε ανάγκη και πώς αυτή η ανάγκη που ακινητοποιήθηκε, έγινε- μαζί με τον πόνο που τη συνοδεύει- η κρυφή κινητήρια δύναμη πίσω από ένα σύνθετο σύνολο διαστρεβλωμένων συμπεριφορών.
