Όσο παράδοξο και αν ακούγεται δεν είναι σπάνιο να απομακρύνουμε άλλες φορές διακριτικά και άλλες φορές πιο έντονα ανθρώπους από την καθημερινότητα μας.
Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί. Σωματική ή ψυχική βία και εκμετάλλευση κάθε είδους. Ακόμη και μόνο η στασιμότητα του άλλου στη δική μας πορεία ή η επικοινωνία μαζί του μπορεί να αποτελεί πισωγύρισμα για εμάς.
Ποιο είναι το σημαντικό σε όλο αυτό;
Η εγγύτητα που υπάρχει με αυτό το άτομο. Για παράδειγμα, το να έχω τυπικές επαφές με έναν μαγαζάτορα στη γειτονιά μου λογικά δεν θα μου κοστίσει συναισθηματικά. Όμως, το να πρέπει να διακόψω την όποια σχέση έχω με το παιδί μου ή με τον γονιό μου δεν είναι μια απλή απόφαση. Προτού όμως φτάσουμε στην απόφαση αποστασιοποίησης ας ξεκινήσουμε με το τι μπορεί να έχει προηγηθεί για να ληφθεί μία τέτοια στάση.
Σκεπτόμενη αυτό το θέμα αναρωτιέμαι, «τελικά το αίμα γίνεται νερό ή όχι;» . Έχοντας κάνει αρκετές φορές αυτή τη συζήτηση και η ίδια έχω έρθει αντιμέτωπη και με τις δύο απαντήσεις. Νομίζω αυτό πέραν του ότι είναι σεβαστό είναι και το αληθές. Θα φέρω δύο παραδείγματα από δύο συμβουλευομένες κυρίες.
Παράδειγμα 1: Το ασταθές περιβάλλον που δημιουργούσε η μαμά
Η πρώτη γυναίκα, μεγάλωσε σ ’ένα ασταθές κατά την ίδια οικογενειακό περιβάλλον. Οι γονείς της, κάπου στα εφηβικά της χρόνια πήραν διαζύγιο. Η ίδια έμεινε με την μητέρα της- τον πιο κοντινό της άνθρωπο, τουλάχιστον μέχρι εκείνη την περίοδο.
Καθώς μεγάλωνε και αποκτούσε δική της κρίση και οπτική, παρατηρούσε ότι η μητέρα της ήταν εκείνη που δημιουργούσε ένα ασταθές περιβάλλον τόσο σε οικονομικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο με μη οργανωμένες δικές της αποφάσεις. Αποφάσεις όμως των οποίων τα αποτελέσματα «άγγιζαν» και την ίδια. Στην συνέχεια, η κόρη καλούντο μετά να βάλει μία τάξη και μία οργάνωση σε ό,τι είχε ήδη διαδραματιστεί.
Η νέα κοπέλα απέκτησε κρίσεις πανικού και όταν τελικά αποφάσισε να πάει σε κάποιον ειδικό αναγνώρισε ότι εξαντλείτο στο να καλύπτει κενά και υποχρεώσεις κάθε είδους που η μητέρα της είχε αφήσει. Ταυτόχρονα, δεν αναγνώριζε ποτέ τις προσπάθειες της κόρης της.
Μετά από κάποια δική της πορεία η νέα αυτή γυναίκα κατάλαβε ότι μπορεί να σταθεί στα πόδια της και να ζήσει αυτόνομα. Μετά από ένα ακόμη έντονο διαπληκτισμό με τη μητέρα της έφυγε από το σπίτι και έχουν εξαιρετικά τυπικές σχέσεις. Η νέα αυτή γυναίκα έβαλε πολύ ψηλό τείχος στην επικοινωνία με τη μητέρα της.
Παράδειγμα 2: Ο αγώνας της κόρης
Στη δεύτερη περίπτωση, νέα επίσης γυναίκα, βάσει των λεγομένων, της έχει μεγαλώσει σε ένα δυσλειτουργικό περιβάλλον.
Ο πατέρας αλκοολικός, η μητέρα αρκετά παθητική ίσως και καταθλιπτική, με πολλά οικονομικά προβλήματα και χρέη. Όχι λόγω χαμηλών εσόδων, αλλά λόγω κακών οικονομικών χειρισμών, με πολλούς και έντονους καυγάδες.
Η νέα γυναίκα αυτή, αυτονομείται παντρεύεται, είναι ευχαριστημένη στη σχέση της. Έχει φτιάξει στην καθημερινότητά της τη δομή και την οργάνωση που τόσο της έλλειπε και ζει μια ήσυχη καθημερινότητα χωρίς εντάσεις με το σύζυγό της. Όμως, συχνά τα μέλη της πρότερης οικογένειάς της έχουν απαιτήσεις από την ίδια. Άλλοτε οικονομικές, άλλοτε διεκπεραιωτικές σε σχέση με εκκρεμότητες που έχουν αφήσει ανοιχτές οι γονείς της. Ακόμη και συναισθηματικές, γιατί ίσως δεν υποφέρει, όπως τα άλλα μέλη της οικογένειάς της.
Αυτή η νέα γυναίκα, αγωνίστηκε και συνεχίζει να προσπαθεί καθημερινά να λειτουργεί ανεξάρτητα. Να έχει μια υγιή σχέση με τον σύντροφό της, και ενώ έως ένα σημείο τα έχει καταφέρει, το κυρίαρχο συναίσθημά της είναι η ενοχή.
Η ενοχή που δεν αντέχει και ίσως δεν θέλει να δανείζει πλέον τους γονείς της. Τα χρήματα που βγάζει με τον προσωπικό της κόπο δεν πιάνουν ποτέ τόπο. Η ίδια στερείται ενδεχομένως κάτι για να τους προσφέρει το όποιο ποσό. Επίσης, νιώθει τεράστια κούραση να πρέπει να εμπλακεί με δημόσιους φορείς για εκκρεμότητες των γονιών της μετά τις 10 ώρες απαιτητικής εργασίας της, ενώ και οι δύο της γονείς είναι άνεργοι.
Παρά τη συναισθηματική και οικονομική πίεση, το συναίσθημα της ενοχής δεν της επιτρέπει να αποστασιοποιηθεί από εκείνους. Είναι και αυτό σεβαστό όπως και η θέση της προηγούμενης γυναίκας.
Ποιά είναι η σωστή στάση;
Προσωπικά, καταλήγω στο ότι δεν υπάρχει μία σωστή στάση σε μια τέτοια περίπτωση.
Νομίζω ότι περισσότερο έχει να κάνει με τον ίδιο τον άνθρωπο και το πώς νιώθει μέσα του. ‘Εχω την αίσθηση όμως ότι όποια απόφαση και να πάρει κανείς σίγουρα θα εμπεριέχει συναισθηματικό πόνο. Και αυτό για 2 λόγους.
Λόγος 1ος
Αν αποφασίσω να κόψω κάθε είδους επικοινωνία με ένα τόσο κοντινό μου πρόσωπο, ακόμη και αν η σχέση είναι εξαρτητική είτε γενικώς προβληματική ακριβώς επειδή για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα αυτός ο άνθρωπος ήταν κοντινός μου, υπάρχουν πολλά συναισθήματα.
Και από μέρους μου, είναι πολύ πιθανόν να μου λείπουν οι θετικές του πλευρές. Γιατί αλίμονο, δεν έχει μόνο αρνητικές. Ταυτόχρονα, φυσικά θα αναρωτιέμαι πως μπορεί ο ίδιος να νιώθει και να βιώνει τη δική μου αποστασιοποίηση. Ακόμη και την απλή έγνοια, «είναι άραγε καλά;».
Έχω την αίσθηση ότι αυτό το ειλικρινές ενδιαφέρον δεν μειώνεται ποτέ. Ίσως μεγαλώνει κιόλας όσο τα χρόνια περνάνε και μεγαλώνουμε. Αν όμως η απόφαση αποστασιοποίησης είναι όντως σοβαρή και με υπόσταση και επιχειρήματα, τολμάς να πάρεις ποτέ ένα τηλέφωνο να πεις «τι κάνεις, σε σκέφτομαι και ελπίζω να είσαι καλά»; Νομίζω ότι ο φόβος της επιστροφής της προηγούμενης μεταξύ μας σχέσης είναι εξαιρετικά αποτρεπτικός από μία τέτοια κίνηση.
Λόγος 2ος
Από την άλλη, αν επιλέξω να παραμείνω σε μία τέτοια επικοινωνία με το κοντινό μου άτομο, μπορεί να μην μου λείπει. Όμως, συναισθήματα θυμού ή και ενοχής, αλλά η ανισορροπία στη ζωή μου και οι σταθερές εντάσεις στην καθημερινότητα μου θα είναι οι μόνιμοι μου σύντροφοι.
Η στάση που αντέχει ο καθένας μας
Επιμένω. Δεν ξέρω ποια είναι η σωστή στάση. Ίσως είναι αυτή που αντέχει ο καθένας μας. Σε κάθε περίπτωση όμως, υπάρχει ένα αγκάθι, που ματώνει μια παλιά πληγή και ο καθένας μας επιλέγει αυτό που τον πονά λιγότερο.
Σίγουρα δεν είναι ένα εύκολο θέμα, ούτε μια εύκολη απόφαση το να αποστασιοποιηθεί κανείς από ένα πολύ κοντινό του άτομο. Ίσως το πιο δύσκολο είναι το γεγονός ότι χάνουμε στιγμές που μπορούμε να ζήσουμε μαζί. Στιγμές αγάπης, χαράς, ένωσης.
Σκεπτόμενη όλα αυτά θα ευχηθώ, ο καθένας μας να αναλαμβάνει το δικό του μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί για να υπάρξει απ’ όποιο μέρος αυτή η απόφαση. Μετά, ας κάνουμε ένα βήμα αλλαγής, αληθινής αλλαγής. Να μπορέσει και το άτομο που απομακρύνθηκε να μας εμπιστευτεί απ’ την αρχή, και να φτιάξουμε τη σχέση μας από νέα βάση, πιο υγιή…
