Οι Αγχώδεις Διαταραχές είναι ανάμεσα στις πλέον συνηθισμένες Ψυχιατρικές
παθήσεις παγκοσμίως. Αφορούν καταστάσεις όπου το άγχος παύει να αποτελεί ένα
προστατευτικό μηχανισμό αλλά μετατρέπεται σε μια χρόνια κατάσταση, υπερβολική
στην ένταση και δυσλειτουργική στην έκφραση. Αναπόφευκτα έχει ένα αρνητικό
αποτύπωμα στη ζωή του ανθρώπου, πλήττοντας την καθημερινότητα, την εργασία,
τις σχέσεις και την εν γένη ψυχική και σωματική ευημερία. Δημιουργείται ένα δίπολο
με το θέλω και το φοβάμαι, στα άκρα αυτού. Θέλω κάτι από την επαφή μου με το
περιβάλλον, αρχίζει να δημιουργείται ενθουσιασμός καθώς πλησιάζω ή σκέφτομαι
αυτό που επιθυμώ. Τότε αναδύεται ο φόβος, ο ενθουσιασμός μπλοκάρεται και το
άγχος σκεπάζει την ύπαρξη. Για αυτό και το άγχος, σύμφωνα με τη θεωρία Gestalt
νοείται ως μπλοκαρισμένος ενθουσιασμός, ως εμπόδιο στην επαφή μας με το
περιβάλλον, στο οποίο οι ανάγκες μας πραγματώνονται.
Υπάρχουν διάφορες μορφές Αγχωδών Διαταραχών. Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, η Διαταραχή
Πανικού, η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, η Κοινωνική Φοβία, οι Ειδικές Φοβίες
και η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες.
Εκλυτικοί Παράγοντες
Στις Αγχώδεις Διαταραχές συνήθως έχουμε μια σύμπραξη
βιολογικών, ψυχικών και περιβαλλοντικών παραγόντων
Βιολογικοί Παράγοντες:
Κληρονομικότητα – οικογενειακό ιστορικό άγχους ή άλλων ψυχικών
διαταραχών
Χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο, κυρίως σε νευροδιαβιβαστές όπως η
σεροτονίνη και η ντοπαμίνη
Ορμονικές διαταραχές
Ψυχολογικοί Παράγοντες:
Τραυματικές εμπειρίες, ειδικά στην παιδική ηλικία
Χαμηλή αυτοεκτίμηση ή υπερβολική ανάγκη για έλεγχο
Τελειομανία και υπερβολική ανάγκη αποδοχής
Περιβαλλοντικοί Παράγοντες:
Χρόνιο στρες (π.χ. οικονομικά προβλήματα, πίεση στην εργασία)
Σημαντικές αλλαγές στη ζωή (π.χ. απώλεια, διαζύγιο)
Έλλειψη υποστηρικτικού κοινωνικού περιβάλλοντος
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα των Αγχωδών Διαταραχών ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο της
διαταραχής, αλλά συχνά περιλαμβάνουν:
Σωματικά συμπτώματα:
Ταχυκαρδία, δύσπνοια
Τρέμουλο, ιδρώτας
Σφίξιμο στο στήθος ή στο στομάχι
Ζάλη, ναυτία
Μυϊκή ένταση
Ψυχολογικά συμπτώματα:
Έντονη ανησυχία, ακόμα και χωρίς προφανή λόγο
Αίσθηση απώλειας ελέγχου
Υπερβολικός φόβος για μελλοντικά γεγονότα
Δυσκολία στη συγκέντρωση
Αϋπνία
Θεραπεία
Η θεραπεία για τις Αγχώδεις Διαταραχές συνήθως στηρίζεται σε τρεις άξονες. Την
Ψυχοθεραπεία, την Φαρμακευτική αγωγή και τις επιπλέον Εναλλακτικές και
υποστηρικτικές μεθόδους. Μέσω της Ψυχοθεραπείας το άτομο καταφέρνει να
αναγνωρίσει και να τροποποιήσει δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές που
τροφοδοτούν το άγχος του και σταδιακά να αναπτύξει μια υγιή σχέση με το
περιβάλλον του μέσα από την διεκδίκηση, το μοίρασμα, την επαφή και την
οριοθέτηση. Ανακαλύπτεται το εμπόδιο στο οποίο μπλοκάρει ο ενθουσιασμός,
απελευθερώνεται η ενέργεια και η ζωή του ανθρώπου αποκτά ροή. Όταν η
φαρμακευτική αγωγή κρίνεται απαραίτητη (συνήθως αντικαταθλιπτικά π.χ., SSRIs,
βενζοδιαζεπίνες για βραχυπρόθεσμη χρήση ή σταθεροποιητές διάθεσης) αυτή
χορηγείται και παρακολουθείται από Ψυχίατρο.
Τέλος, οι εναλλακτικές και υποστηρικτικές μέθοδοι, έχουν σημαντική θέση στην θεραπεία των Αγχωδών
Διαταραχών. Μέσα από τεχνικές χαλάρωσης (αναπνοές, διαλογισμό, yoga),
σωματική άσκηση, υγιεινή διατροφή και σωστό ύπνο, ο θεραπευόμενος αποκτά
εργαλεία για μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ, ότι
στην θεραπεία των Αγχωδών Διαταραχών δεν μιλάμε για εξάλειψη του άγχους.
Μιλάμε για διαχείριση αυτού, ώστε να παραμένει στα υγιή εκείνα επίπεδα που είναι
απαραίτητα για την προστασία μας, την κινητοποίηση, και την διατήρηση του
ενθουσιασμού στην αέναη επαφή μας με το περιβάλλον.
Βιβλιογραφία
American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental
disorders 4 th ed. Arlington: American Psychiatric Association
Robine. J. M (2013) in Francesetti, G., Gecele. M., & Roubal. J (2013). Gestalt
therapy in clinical practice. From psychopathology to the aesthetics of contact.
Milan: Gestalt Therapy Book Series.
Sadock. B. J., & Sadock. V. A. (2003) Synopsis of Psychiatry. Behavioral
Sciences/Clinical Psychiatry 9 th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
