Η διπολική διαταραχή είναι ένα σοβαρή ψυχική νόσος που επηρεάζει τη διάθεση, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά των ανθρώπων που την αντιμετωπίζουν. Ποιος είναι όμως ο ρόλος της οικογένειας στην διπολική διαταραχή;
Η διπολική διαταραχή χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή των επιπέδων διάθεσης, γνωστών ως μανιακά επεισόδια (manic episodes) και υπομανιακα επεισόδια (depressive episodes). Στα πρώτα, οι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν ευφορία, να υπερεκτιμούν τον εαυτού τους, να έχουν αυξημένη ενέργεια και να αισθάνονται υπερβολική ευχαρίστηση με δραστηριότητες όπως υπερβολικές αγορές, έντονη σεξουαλικότητα κ.α . Στη διάρκεια αυτών των περιόδων, συνήθως ο ασθενής αισθάνεται καλά, αλλά οι φίλοι ή τα μέλη της οικογένειάς του παρατηρούν αλλαγές στη διάθεση ή τα επίπεδα δραστηριότητάς του.
Κατά τα δεύτερα, οι άνθρωποι μπορεί να νιώθουν απόλυτη απογοήτευση, απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης για οποιαδήποτε δραστηριότητα, κόπωση, καθυστέρηση στην σκέψη και τις σωματικές λειτουργίες, και μείωση της αυτοεκτίμησης.
Ποιοι είναι οι κύριοι τύποι διπολικής διαταραχής;
Υπάρχουν τρεις τύποι διπολικής διαταραχής. Ενώ όλοι τους επιφέρουν σαφείς, ακραίες αλλαγές στη διάθεση, διαφέρουν όσον αφορά το επίπεδο βαρύτητάς τους.
- Διπολική διαταραχή τύπου 1. Αυτή είναι η κλασική μορφή της πάθησης. Χαρακτηρίζεται από οξεία μανιακά επεισόδια που διαρκούν τουλάχιστον επτά ημέρες ή από βαρια μανιακά συμπτώματα που απαιτούν νοσηλεία. Συχνά επέρχονται επίσης καταθλιπτικά επεισόδια, που συνήθως διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
- Διπολική διαταραχή τύπου 2. Αυτός ο τύπος δεν χαρακτηρίζεται από μανιακά επεισόδια, αλλά από τουλάχιστον ένα υπομανιακό επεισόδιο και μία περίοδο σοβαρής κατάθλιψης.
- Κυκλοθυμική διαταραχή (ή κυκλοθυμία). Η διάθεση κυμαίνεται μεταξύ υπομανίας και κατάθλιψης ήπιας ή μέσης βαρύτητα. Οι ασθενείς, όμως δεν βιώνουν επεισόδια πλήρους μανίας ή κατάθλιψης.
Οι ασθενείς μπορούν να βιώσουν μανιακά και καταθλιπτικά επεισόδια ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, νιώθοντας ότι είναι γεμάτοι ενέργεια, αλλά παράλληλα θλίψη και ματαιότητα. Αυτή η περίπτωση ονομάζεται επεισόδιο μικτών χαρακτηριστικών.
Η διπολική διαταραχή μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην καθημερινή ζωή των ατόμων που την αντιμετωπίζουν. Οι αλλαγές στη διάθεση ,επηρεάζουν τις σχέσεις τους, την απόδοσή τους στην εργασία και τις καθημερινές τους λειτουργίες. Επίσης ελλοχεύει και ο κίνδυνος αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών. Συχνά παρατηρείται κ αυτοκτονικός ιδεασμός .Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται άμεση παραπομπή σε ψυχίατρο.
Διάγνωση και θεραπεία
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση, τη θεραπεία και τη διαχείριση της διπολικής διαταραχής. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, ψυχοθεραπεία και ψυχοεκπαίδευση. Επίσης, περιλαμβάνει και παρακολούθηση των συμπτωμάτων και της προόδου του ατόμου με τη διαταραχή.
Συνοψίζοντας, η διπολική διαταραχή είναι μια σοβαρή και σύνθετη ψυχική διαταραχή που επηρεάζει εκτεταμένα τη ζωή των ατόμων που την αντιμετωπίζουν. Η σωστή διάγνωση, θεραπεία και διαχείριση απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση και συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες, όπως οι ψυχολόγοι. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η βέλτιστη ποιότητα ζωής για τα άτομα που ζουν με αυτήν τη διαταραχή. Υπάρχουν γενικευμένα προβλήματα με κοινωνικό στίγμα, στερεότυπα καθώς και προκατάληψη ενάντια σε άτομα με διπολική διαταραχή, ωστόσο η διπολική διαταραχή έχει συνδεθεί και με την δημιουργικότητα και ακόμη και την ιδιοφυΐα, και πολλοί καλλιτέχνες, όπως ο ζωγράφος Βίνσεντ βαν Γκογκ, η ηθοποιός και συγγραφέας Κάρι Φίσερ, η συγγραφέας Βιρτζίνια Γουλφ, ο καλλιτέχνης Κάνιε Γουέστ, και η καλλιτέχνης Σελένα Γκόμες έπασχαν και πάσχουν από αυτή.
Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας στην διπολική διαταραχή;
Η οικογένεια παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη ζωή του ατόμου που πάσχει από διπολική διαταραχή. Η στήριξη και η κατανόηση που παρέχει η οικογένεια μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στη διαχείριση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου που ζει με διπολική διαταραχή. Ας εξετάσουμε πιο αναλυτικά τον ρόλο της οικογένειας σε αυτό το πλαίσιο:
- Στήριξη και κατανόηση. Η οικογένεια πρέπει να παρέχει την απαραίτητη στήριξη και κατανόηση στο άτομο με διπολική διαταραχή κατά τη διάρκεια των επεισοδίων τόσο υψηλής όσο και χαμηλής διάθεσης. Η διαρκής παρουσία και η επίδειξη αγάπης και κατανόησης θα βοηθήσουν το άτομο να αντιμετωπίσει καλύτερα τα συμπτώματά του.
- Παρακολούθηση και πρόληψη. Η οικογένεια μπορεί να βοηθήσει στην παρακολούθηση των συμπτωμάτων της διπολικής διαταραχής και στην πρόληψη της επιδείνωσής τους.
- Εκπαίδευση. Η ψυχοεκπαιδευση τόσο της οικογένειας,’όσο και του ασθενή, από ειδικούς ψυχικής υγείας, σχετικά με τη φύση της διαταραχής, τα συμπτώματα, τη θεραπεία και τις προσδοκίες για το μέλλον είναι απαραίτητη. Διότι η σωστή ενημέρωση σχετικά με τη διαταραχή θα μειώσει τον φόβο και την ανησυχία .
- Συνεργασία με επαγγελματίες υγείας. Η οικογένεια πρέπει να συμμετάσχει ενεργά στο θεραπευτικό πλάνο του ατόμου με διπολική διαταραχή, συνεργαζόμενη με επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Η ενεργή συμμετοχή στη θεραπευτική διαδικασία ,βελτιώνει σημαντικά τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Συνολικά, η οικογένεια αποτελεί μια θεμελιώδη πηγή ενθάρρυνσης για τα άτομα που ζουν με διπολική διαταραχή. Η αγάπη, η στήριξη και η κατανόηση που παρέχει η οικογένεια συμβάλει σημαντικά στη διαχείριση της διαταραχής και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου που πάσχει.
ΤΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ:
Εκτός από την κατανόηση των βασικών χαρακτηριστικών και του ρόλου της οικογένειας, υπάρχουν ορισμένες σημαντικές πτυχές που είναι σημαντικό να γνωρίζει κάποιος για τη διπολική διαταραχή:
- Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διπολική διαταραχή. Παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση, οι βιολογικές ανωμαλίες στον εγκέφαλο, οι χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο και οι παράγοντες περιβάλλοντος μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση της διαταραχής.
- Τα συνήθη συμπτώματα: Συμπτώματα όπως η αλλαγή στη διάθεση και την ενέργεια, οι υπερβολική αυτοεκτιμήση, η υπερδραστηριότητα, η υπερβολικη ευφορία και η κατάθλιψη, η απώλεια ενδιαφέροντος και η κούραση κατά τα επεισόδια χαμηλής διάθεσης, μπορεί να είναι χαρακτηριστικά της διπολικής διαταραχής.
- Η σημασία της θεραπείας. Η διπολική διαταραχή είναι μια διαχειρίσιμη αλλά μόνιμη κατάσταση. Η θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπείας, καθώς και την υποστήριξη από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
- Η σημασία της αυτο-φροντίδας. Τα άτομα με διπολική διαταραχή χρειάζονται να είναι επιμελής για τη φροντίδα του εαυτού τους. Αυτό περιλαμβάνει την τήρηση του θεραπευτικού πλάνου, την υγιεινή διατροφή, την άσκηση και την αποφυγή ουσιών που μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεσή τους.
Γενικά, η κατανόηση αυτών των πτυχών μπορεί να βοηθήσει τόσο τα άτομα που ζουν με διπολική διαταραχή όσο και τους γύρω τους να διαχειριστούν καλύτερα την κατάσταση και να προσφέρουν τη στήριξη που απαιτείται.
Πηγές:
«The Bipolar Disorder Survival Guide: What You and Your Family Need to Know” από David J. Miklowitz
“Loving Someone with Bipolar Disorder: Understanding and Helping Your Partner” από Julie A. Fast και John D. Preston
«Dsm-5»,ιατρικές εκδόσεις Λίτσας
«Εισαγωγή στην ψυχοπαθολογία του ενήλικα»Αννα Χριστοπούλου /Εκδόσεις Τόπος
